โรคไข้เลือดออกเกิดจากการติดเชื้อไวรัสเดงกี โดยมียุงลายเป็นพาหะนำเชื้อไวรัสนี้มาสู่คนที่ถูกยุงลายกัด โรคไข้เลือดออกที่รุนแรงอาจทำให้เกิดอาการป่วยหลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นไข้สูง อาเจียนรุนแรง ปวดท้อง มีเลือดออกในอวัยวะต่างๆ ไปจนถึงการทำงานผิดปกติของอวัยวะสำคัญต่าง ๆ นอกจากนั้นยังอาจทำให้เกิดภาวะช็อกหรือถึงขั้นเสียชีวิตได้
ข้อมูลจากรายงานการเฝ้าระวังโรคทางระบาดวิทยา (506) กองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค ณ วันที่ 1 มกราคม 2568 ระบุว่าในปี พ.ศ. 2567 ที่ผ่านมา มีผู้ป่วยไข้เลือดออกในประเทศไทยสูงถึง 105,520 ราย และเสียชีวิต กว่า 90 ราย ดังนั้น การป้องกันตนเองและคนที่คุณรักจากโรคไข้เลือดออกด้วยการฉีด “วัคซีนไข้เลือดออก” จึงมีความสำคัญและไม่ควรละเลย ในบทความนี้ จะพาคุณมารู้จักกับการป้องกันไข้เลือดออกด้วยการฉีดวัคซีน พร้อมไขข้อสงสัยที่คุณอาจมีเกี่ยวกับข้อดี ข้อเสีย และประโยชน์ของวัคซีนไข้เลือดออก
การป้องกันไข้เลือดออกในประเทศไทยด้วยการฉีดวัคซีน
วัคซีนไข้เลือดออกในไทยเป็นวัคซีนชนิดเชื้อมีชีวิตฤทธิ์อ่อนที่ทำให้เชื้อไวรัสเดงกีอ่อนฤทธิ์ลงจนไม่ก่อโรค แต่สามารถสร้างภูมิคุ้มกันให้แก่ผู้รับวัคซีนได้ วัคซีนไข้เลือดออกที่ผ่านการรับรองของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ที่ใช้กันในประเทศไทย การฉีดวัคซีนไข้เลือดออกในประเทศไทยเป็นการสร้างภูมิคุ้มกันให้แก่ผู้รับวัคซีน โดยป้องกันโรคไข้เลือดออกได้ 4 สายพันธุ์ที่มีการแพร่ระบาดในไทย ไม่ว่าจะเป็นเชื้อ DENV-1, DENV-2, DENV-3 หรือ DENV-4
วัคซีนไข้เลือดออกที่มีใช้ในประเทศไทยมีสองชนิดคือ
- วัคซีนเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ที่มีแกนหลักเป็นเชื้อไวรัสไข้เหลือง
- วัคซีนเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ที่มีแกนหลักเป็นไวรัสไข้เลือดออกสายพันธุ์ที่ 2
ควรเข้ารับวัคซีนไข้เลือดออกเมื่ออายุเท่าไหร่ ?
วัคซีนไข้เลือดออกสามารถฉีดในเด็กและผู้ใหญ่ได้ ช่วงอายุที่แนะนำให้ฉีดวัคซีนไข้เลือดออกคือ
- วัคซีนเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ที่มีแกนหลักเป็นเชื้อไวรัสไข้เหลือง สามารถฉีดได้ช่วงอายุตั้งแต่ 6-45 ปี
- วัคซีนเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ที่มีแกนหลักเป็นเชื้อไวรัสไข้เลือดออกสายพันธุ์ที่ 2 สามารถฉีดได้ช่วงอายุตั้งแต่ 4 ปีขึ้นไป
กลุ่มเสี่ยงที่ห้ามฉีดวัคซีนไข้เลือดออก ?
กลุ่มคนเหล่านี้ควรหลีกเลี่ยงการฉีดวัคซีนไข้เลือดออก
- ผู้ที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง
- ผู้ที่อยู่ระหว่างการได้รับยาเคมีบำบัด เช่น ผู้ป่วยโรคมะเร็ง
- สตรีที่กำลังตั้งครรภ์ และสตรีที่อยู่ระหว่างให้นมบุตร
จำนวนเข็มของการรับวัคซีนหรือการฉีดวัคซีนไข้เลือดออก
จำนวนเข็มในการรับวัคซีนแต่ละชนิดเป็นดังนี้
- วัคซีนเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ที่มีแกนหลักเป็นเชื้อไวรัสไข้เหลือง สามารถฉีดในผู้ที่เคยมีประวัติเป็นโรคไข้เลือดออกมาก่อนหรือตรวจเลือดแล้วพบว่ามีภูมิคุ้มกันต่อเชื้อไวรัสเดงกีอยู่บ้าง แนะนำให้ฉีดทั้งหมด 3 เข็ม ห่างกันทุก 6 เดือน
- วัคซีนเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ที่มีแกนหลักเป็นเชื้อไวรัสไข้เลือดออกสายพันธุ์ที่ 2 สามารถฉีดได้ทั้งในผู้ที่เคยมีประวัติเป็นไข้เลือดออกมาก่อน และผู้ที่ไม่เคยมีประวัติเป็นไข้เลือดออกมาก่อน แนะนำให้ฉีดทั้งหมด 2 เข็ม ห่างกัน 3 เดือน
การฉีดวัคซีนไข้เลือดออกมีผลข้างเคียงหรือไม่
หลังฉีดวัคซีนไข้เลือดออกอาจพบผลข้างเคียงได้บ้าง โดยจะมีความแตกต่างกันไปตามแต่ละบุคคล โดยทั่วไปผลข้างเคียงหลังฉีดวัคซีนไข้เลือดออกจะไม่รุนแรง และหายไปเองภายในไม่กี่วัน ผลข้างเคียงที่พบบ่อยได้แก่ อาการปวด บวม หรือแดงบริเวณที่ฉีด อาการไข้ คลื่นไส้ และไม่สบายตัว บางคนอาจเกิดอาการแพ้วัคซีนชนิดรุนแรงซึ่งพบได้น้อยมาก และจำเป็นต้องรับการรักษาที่โรงพยาบาล
คำถามเกี่ยวกับวัคซีนโรคไข้เลือดออก?
สามารถศึกษาเพิ่มเติมจากบทความ “รู้จักการฉีดวัคซีนป้องกันไข้เลือดออก”
VV-MEDMAT-118753: May 2025
ข้อมูลอ้างอิง:
- Dengue Fever Health Reference. Retrieved March 27, 2025, from https://www.webmd.com/a-to-z-guides/dengue-fever-reference
- Data report on dengue or health topic. Retrieved March 27, 2025, from https://lookerstudio.google.com/u/0/reporting/43e588b9-9773-4918-a56b-76d446496e61/page/p_48wsohppdd
- โรงพยาบาลสมิติเวช.วัคซีนไข้เลือดออก. สืบค้นเมื่อ 27 มีนาคม 2025, จาก https://www.samitivejhospitals.com/th/article/detail/dengue-vaccine
- สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย. วัคซีนไข้เลือดออก. สืบค้นเมื่อ 27 มีนาคม 2025, จาก https://www.pidst.or.th/A1517.html
- คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล. วัคซีนป้องกันไข้เลือดออก. สืบค้นเมื่อ 27 มีนาคม 2025, จาก https://www.gj.mahidol.ac.th/main/dengue-vaccine/
- Centers for Disease Control and Prevention. Dengue vaccine. Retrieved March 27, 2025, from https://www.cdc.gov/dengue/vaccine/index.html
